Najem okazjonalny

      Umowa najmu okazjonalnego jest szczególnym rodzajem umowy najmu. Owa „szczególność” przejawia się m.in. tym, iż daje stronom większą elastyczność przy redakcji zapisów umowy, w szczególności przy  podnoszeniu wysokości czynszu, a przede wszystkim umożliwia wynajmującemu sprawne przeprowadzenie eksmisji byłych najemców. Najemcy nie przysługuje bowiem prawo do lokalu socjalnego ani pomieszczenia tymczasowego.

Sporządzając umowę najmu okazjonalnego trzeba pamiętać, m.in iż:

  • przedmiotem najmu okazjonalnego może być tylko lokal mieszkalny;
  • wynajmującym może być tylko osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie najmu lokali;
  • umowa musi być zawarta w formie pisemnej po rygorem nieważności;
  • umowa musi być zawarta na czas oznaczony, nie dłuższy niż lat 10;
  • wynajmujący musi zawarcie umowy zgłosić do urzędu skarbowego.

Ponadto, do umowy najmu okazjonalnego należy załączyć:

  • oświadczenie najemcy w formie aktu notarialnego, w którym najemca zobowiązał się do wydania lokalu używanego na podstawie umowy najmu okazjonalnego i poddał się co do tego obowiązku egzekucji w trybie art. 777 par. 1 pkt 4 kpc;
  • wskazanie przez najemcę innego lokalu, w którym będzie mógł zamieszkać w przypadku wykonania obowiązku opuszczenia lokalu;
  • oświadczenie właściciela lokalu lub osoby posiadającej tytuł prawny do lokalu, do którego najemca może się przeprowadzić, o wyrażeniu zgody na zamieszkanie najemcy i osób z nim zamieszkujących w lokalu wskazanym w oświadczeniu; na żądanie wynajmującego załącza się oświadczenie z podpisem notarialnie poświadczonym.

 Uwaga! Ostatnie dwa pkt nie dotyczą obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z działaniami wojennymi. Więcej piszemy o tym w tym miejscu (klik).

      Tylko spełnienie wszystkich powyższych wymogów będzie uprawniało wynajmującego, do skorzystania ze szczególnych udogodnień najmu okazjonalnego.

W praktyce ważne jest również:

  • aby umowa najmu zawierała numer księgi wieczystej prowadzonej dla lokalu, by notariusz mógł zweryfikować czy została zawarta przez osoby uprawnione;
  • wskazanie w umowie danych osobowych wynajmującego i najemcy (imię, nazwisko, nr PESEL, adres zamieszkania);
  • wskazanie w umowie daty wydania lokalu najemcy oraz w jakim terminie najemca powinien zwrócić lokal wynajmującemu po zakończeniu umowy najmu;
  • jeżeli umowa została zawarta przez małżonków, albo lokal jest współwłasnością kilku osób, aby wszyscy współwłaściciele lokalu podpisali umowę najmu, albo wyrazili zgodę na jej zawarcie na piśmie, w osobnym dokumencie (w przypadku, gdy zgodnie z przepisami wyrażenie zgody jest wystarczające).

Jak zabezpieczyć terminowy zwrot lokalu po zakończeniu najmu?

       Przy zawarciu „zwykłej” umowy najmu, w sytuacji gdy najemca nie opuści lokalu po zakończeniu umowy najmu, wynajmujący, aby „odzyskać” lokal będzie zmuszony wystąpić do sądu z pozwem o wydanie lokalu (tzw. eksmisja). Powództwo takie wiąże się dla wynajmującego z wysokimi kosztami, a prawomocny wyrok może zapaść po kilku latach, a w najgorszym scenariuszu sąd może orzec również o wstrzymaniu wykonania eksmisji do czasu zapewnienia najemcy przez gminę lokalu socjalnego. Takie rozstrzygnięcie spowoduje, że lokal „wróci” do wynajmującego po następnych kilku latach.

       Przy najmie okazjonalnym wynajmujący ma łatwiej. Jeżeli najemca nie opuści lokalu, wynajmujący nie musi toczyć procesu sądowego, wystarczy, że złoży wniosek do sądu o nadanie aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności  i akt opatrzony klauzulą wykonalności przekaże komornikowi, w celu przeprowadzenia eksmisji. Co istotne, byłemu już najemcy nie będzie przysługiwało prawo do lokalu socjalnego ani pomieszczenia tymczasowego, a zatem komornik nie będzie musiał wstrzymywać egzekucji do czasu dostarczenia najemcy przez gminę lokalu socjalnego czy pomieszczenia tymczasowego. Warto również pamiętać, że przy najmie okazjonalnym, w razie „eksmisji” lokatora, nie stosuje się okresu ochronnego który trwa od 1 listopada do 31 marca. W tym okresie komornik może takiego lokatora eksmitować.

      Najczęściej strony zabezpieczają wykonanie obowiązku zapłaty czynszu najmu i opłat dodatkowych z najmem związanych, poprzez ustanowienie kaucji w wysokości 1 – 3 miesięcznego czynszu najmu. Takie zabezpieczenie jest skuteczne, ale może okazać się niewystarczające w sytuacji gdy najemca będzie opóźniał się w zapłacie czynszu za więcej niż 1 – 3 miesiąc (przez okres którego dotyczy kaucja). Należy bowiem zauważyć, iż po wyczerpaniu kaucji, wynajmujący będzie mógł dochodzić zapłaty czynszu tylko na drodze sądowej, a to wiąże się z kosztami i bardzo długim oczekiwaniem na wyrok sądu czy nakaz zapłaty.

      Skutecznym zabezpieczeniem zapłaty czynszu najmu może być oświadczenie najemcy o poddaniu się egzekucji w formie aktu notarialnego co do obowiązku zapłaty czynszu najmu i opłat dodatkowych.  Takie oświadczenie może zostać złożone w jednym akcie notarialnym, razem z oświadczeniem o poddaniu się egzekucji w zakresie opróżnienia i wydania lokalu po zakończeniu najmu. Podobnie jak przy zabezpieczeniu opróżnienia i wydania lokalu, w celu egzekucji czynszu najmu i opłat dodatkowych wystarczy, że wynajmujący wystąpi do sądu o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu i z aktem opatrzonym taką klauzulą może udać się do komornika, w celu przymusowego dochodzenia zapłaty.

Jaki jest koszt przygotowania aktu i kto ponosi koszty notarialne?

Koszt aktu notarialnego obejmującego poddanie się egzekucji:

  • co do opróżnienia i wydania lokalu po zakończeniu umowy najmu wynosi 543,66 zł (opłata wyliczana na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę) + koszt wypisów (zwykle ok. 15 zł);
  • co do zapłaty czynszu najmu i opłat dodatkowych – opłata wyliczana jest  od wysokości kwoty do jakiej najemca poddał się egzekucji. 

Kto ponosi koszty oświadczeń o poddaniu się egzekucji?

Co do zasady koszty ponosi najemca, ale w praktyce zależy to od umowy pomiędzy stronami. Spotykamy zapisy umowne, gdzie strony dzielą się kosztami, ale i takie gdzie koszty przejmuje na siebie wynajmujący.

Jakie dokumenty należy przygotować na spotkanie w kancelarii?

       Na spotkaniu w kancelarii notarialnej wymagana jest  obecność tylko najemcy, choć nie rzadko przychodzą obie strony. Na spotkaniu w kancelarii należy okazać notariuszowi podpisaną umowę najmu okazjonalnego (notariusz nie weryfikuje jej treści, ale upewnia się czy została podpisana i czy jest zawarta na czas oznaczony) oraz ważny dowód osobisty najemcy/najemców. Jeżeli najemca będzie reprezentowany przez pełnomocnika, koniecznym będzie okazanie wypisu pełnomocnictwa sporządzonego w formie aktu notarialnego.

Więcej informacji o najmie okazjonalnym znajdą Państwo w przepisach:

Gdyby chcieli Państwo porozmawiać na temat najmu okazjonalnego, prosimy o kontakt z Kancelarią, pod numerem tel. (22) 628 90 07, bądź mailowo: notariusze@poznanska23.pl