Zastrzeżenie numeru PESEL, a wizyta u notariusza.

Od 1 czerwca 2024 roku zastrzeżenie numeru PESEL może bezpośrednio wpłynąć na możliwość dokonania czynności notarialnej, w tym sprzedaży nieruchomości czy udzielenia pełnomocnictwa. Notariusze są zobowiązani do sprawdzania rejestru zastrzeżeń PESEL – i w przypadku aktywnego zastrzeżenia, mogą odmówić przeprowadzenia czynności. W artykule wyjaśniamy, kiedy sprawdzanie PESEL jest obowiązkowe, jak cofnąć zastrzeżenie przed wizytą u notariusza i na co warto zwrócić uwagę przy planowaniu ważnych transakcji.

Czy notariusz sprawdza numer PESEL?

Od 1 czerwca 2024 r., notariusze są zobowiązani sprawdzać, przed dokonaniem czynności, których stroną lub mocodawcą jest osoba fizyczna i której przedmiotem jest:

• nabycie, zbycie lub obciążenie nieruchomości lub udziału w nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub udziału w nich,
• sporządzenie pełnomocnictwa do nabycia, zbycia lub obciążenia nieruchomości lub udziału w nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub udziału w nich,
• czy numer PESEL strony lub jej mocodawcy widnieje w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL. Sprawdzenie przez notariusza będzie dokonywane on-line, przez system teleinformatyczny i w razie stwierdzenia, iż numer znajduje się w rejestrze zastrzeżeń PESEL, notariusz będzie musiał odmówić dokonania ww. czynności.

Natomiast, przed dokonaniem innych czynności niż wyżej wskazane, Notariusz będzie mógł sprawdzić w rejestrze zastrzeżeń PESEL czy numer PESEL jest zastrzeżony i (mógł) odmówić dokonania tej czynności, jeżeli numer PESEL co najmniej jednej z osób biorących udział w tej czynności jest zastrzeżony w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL.

Czy notariusz może odmówić czynności, jeśli system nie działa?

W przypadku niedostępności systemu teleinformatycznego, w którym prowadzony jest rejestr zastrzeżeń numerów PESEL, innej niż planowana i ogłoszona na stronie BIP ministra właściwego do spraw informatyzacji i trwającej dłużej niż 15 minut, notariusz może:

1. wstrzymać się od dokonania czynności notarialnej do czasu przywrócenia dostępności systemu albo
2. dokonać czynności notarialnej.

Czy notariusz zawsze sprawdzi PESEL?

W którym kierunku „pójdzie praktyka” – czy notariusze będą sprawdzać, czy numery PESEL znajdują się w rejestrze zastrzeżeń PESEL tylko w sytuacjach wyżej enumeratywnie wymienionych, czy też przy każdej czynności notarialnej, uzasadniając to dbałością o bezpieczeństwo transakcji?

Jak zastrzec numer PESEL krok po kroku?

Numer PESEL można zastrzec, co do zasady, na wniosek osoby, której PESEL nadano, przy czym w rejestrze zamieszcza się tylko numery PESEL osób pełnoletnich.

Wniosek o wpis numeru PESEL do rejestru zastrzeżeń PESEL można złożyć w wersji papierowej (na formularzu), przez Internet (np. strona www. ministerstwa, banku lub SKOKU) oraz aplikację mObywatel 2.0.

Numer PESEL zostanie zarejestrowany w rejestrze zastrzeżeń PESEL również z urzędu, w przypadku:

1. unieważnienia dowodu osobistego na skutek zgłoszenia utraty dowodu osobistego lub zgłoszenia podejrzenia nieuprawnionego wykorzystania danych osobowych,
2. rejestracji w rejestrze PESEL śmierci osoby, której PESEL nadano.

Zastrzeżenie PESEL przez pełnomocnika lub opiekuna

W razie niemożności złożenia wniosku o zastrzeżenie numeru PESEL spowodowanej chorobą, niepełnosprawnością lub inną niedającą się pokonać przeszkodą zastrzeżenia numeru PESEL można dokonać przez pełnomocnika. Pełnomocnik składa pełnomocnictwo szczególne do dokonania tej czynności i potwierdza swoją tożsamość za pomocą dokumentu tożsamości.

W imieniu osoby nieposiadającej zdolności do czynności prawnych albo posiadającej ograniczoną zdolność do czynności prawnych wniosek o zastrzeżenie, albo cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL może złożyć opiekun prawny, albo kurator.

Cofnięcie zastrzeżenia PESEL – co trzeba zrobić przed wizytą u notariusza?

Co muszę zrobić przed wizytą u notariusza, jeżeli mój PESEL znajduje się w rejestrze zastrzeżeń PESEL? W takim przypadku należy cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL. Cofnąć zastrzeżenie PESEL można na formularzu, w wersji papierowej, przez Internet oraz aplikację mObywatel 2.0. Po dokonaniu czynności notarialnej numer PESEL można ponownie zastrzec w rejestrze, po upływie co najmniej 30 minut od chwili cofnięcia zastrzeżenia. Cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL można dokonać także czasowo, wskazując chwilę ponownego zastrzeżenia numeru PESEL.

Cofnąć zastrzeżenie można w ten sam sposób, co zgłoszenie zastrzeżenia PESEL, przy czym nie można cofnąć zastrzeżenia numeru PESEL przez pełnomocnika.   

Czy notariusz pobiera opłatę za sprawdzenie PESEL?

Praktyki kancelarii notarialnych w tym zakresie są różne, nasza Kancelaria, na chwilę obecną nie pobiera żadnych dodatkowych opłat za sprawdzenie zastrzeżenia PESEL.

Na zakończenie

Zastrzeżenie numeru PESEL to skuteczne narzędzie ochrony przed kradzieżą tożsamości, ale jego posiadanie może też zablokować ważne czynności prawne – jak podpisanie umowy przed notariuszem. Dlatego przed planowaną wizytą w kancelarii warto sprawdzić, czy PESEL nie jest aktywnie zastrzeżony. Gdy jest, należy złożyć wniosek o cofnięcie zastrzeżenia – choćby tymczasowe. Dzięki temu unikniesz stresu, opóźnień i niepotrzebnych komplikacji. Po podpisaniu aktu możesz swobodnie ponownie zastrzec swój numer – to szybkie i bezpłatne.

Pod poniższymi linkami znajduje się instrukcja, jak zastrzec i cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL:

1. https://www.gov.pl/web/gov/zastrzez-swoj-numer-pesel-lub-cofnij-zastrzezenie
2. https://www.gov.pl/web/gov/zastrzez-lub-cofnij-zastrzezenie-numeru-pesel-podopiecznego-lub-innej-osoby

_________________________

Powiązane czynności notarialne z artykułem: poświadczenia