Czy darowizna nieruchomości dokonanej przez małżonków dla osoby z rodziny drugiego małżonka (np. szwagra czy bratowej) może być zwolniona z podatku?
Z interpretacji organów podatkowych wynika, że może być zwolniona, ale w takim przypadku małżonek darczyńcy nie może osobiście darować nieruchomości, a jedynie powinien wyrazić na taką darowiznę zgodę. Przedstawię to na przykładach, opartych na indywidualnych interpretacjach organów podatkowych.
Od 1 stycznia 2007 roku, na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn (dalej „upsid”), zwolnione jest z podatku od spadków i darowizn nabycie nieruchomości w drodze darowizny od małżonka, zstępnych (np. dzieci), wstępnych (np. wnuków), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli w chwili nabycia nabywca (obdarowany) posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub terytorium takiego państwa (wymóg z art. 4 ust. 4 ustawy). Zwolnienie powyższe, z uwagi iż darowizna nieruchomości wymaga formy aktu notarialnego zwolnione jest z wszelkich dodatkowych warunków i nie jest uzależnione np. od wartości nieruchomości.
No dobrze, ale co w przypadku gdy np.
– córka wraz ze swoim mężem chciałby darować, z ich majątku wspólnego, nieruchomość jednemu z ich rodziców?, -albo
– siostra wraz z mężem chciałaby darować, z ich majątku wspólnego, nieruchomość swojemu rodzeństwu?
Skoro teść i teściowa oraz małżonek rodzeństwa nie jest osobą wymienioną w art. 4a upsid jako uprawnioną do zwolnienia, wówczas zwolnienie z art. 4a upsid nie miałoby zastosowania? Czy wówczas mogą całkowicie bez podatku otrzymać darowiznę?
Przepis art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, że w przypadku gdy obdarowany nie spełnia przesłanek do zwolnienia (np. treść), wówczas taka darowizna może podlegać zwolnieniu na podstawie art. 16 upsid (tzw. ulga mieszkaniowa), a to zwolnienie wymaga spełnienia szeregu dodatkowych formalności, tj.:
Do I grupy podatkowej, zgodnie z art. 4 ust. 3 pkt 1 upsid zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.
O ile więc w przypadku np. nabycia darowizny przez małżonka rodzica (macochę czy ojczyma) którzy są w I grupie podatkowej można jeszcze skorzystać z ulgi mieszkaniowej po spełnieniu powyższych wymogów, o tyle np. małżonek rodzeństwa z takiej ulgi przy darowiźnie skorzystać nie może, gdyż zaliczany jest do drugiej grupy podatkowej.
Jak temu zaradzić? Organy podatkowe w licznych interpretacjach wskazują, że wystarczające do zwolnienia z art. 4a upsid będzie, iż po stronie darczyńcy do aktu notarialnego stanie tylko jeden z małżonków, który jest „w linii uprawnionej do zwolnienia”, zaś drugi (który jest nie jest osobą wymienią jako uprawniona do zwolnienia w art. 4a upsid) wyrazi zgodę na dokonanie takiej darowizny z majątku wspólnego. Zgodnie z treścią art. 37 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania:
1) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków;
2) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal;
3) (pominięto)
4) darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.
W nauce prawa przyjmuje się, że małżonek, który wyraża zgodę na nabycie lub zbycie nieruchomości na podstawie art. 37 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie jest stroną umowy dokonywanej na podstawie tej zgody. Ma to konsekwencje nie tylko na gruncie prawa cywilnego, ale również prawa podatkowego, gdyż nie jest on wówczas uważany np. za darczyńcę.
Uwaga! Zgoda na podstawie art. 37 krio nie jest tym samym co pełnomocnictwo do dokonania czynności. W przypadku pełnomocnictwa od małżonka nie objętego zwolnieniem z podatku, taki małżonek będzie stroną umowy darowizny i darowizna taka nie będzie korzystała ze zwolnienia w części dokonanej przez małżonka nie objętego zwolnieniem z podatku, chyba że można skorzystać ze zwolnienia na podstawie ww. art. 16 upsid, o ile obdarowany spełni wszystkie opisane tam warunki do zwolnienia?.
Jak widzą to organy podatkowe, spójrzmy na przykłady (kliknij i rozwiń):
Czy interpretacje podatkowe wydane w indywidualnych sprawach chronią każdego tzn czy każdy może się na nie powołać? Otóż nie. Stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Zatem, tylko wnioskodawca może czerpać z wydanej interpretacji ochronę prawną.
Pomimo tego, że tych korzystnych interpretacji indywidualnych jest wiele, trzeba mieć na uwadze, że możliwość powołania się na utrwaloną praktykę interpretacyjną, o której mowa w art. 14n § 5 Ordynacji podatkowej jest ograniczona przepisami.
Wszystkie opisane oraz powołane wyżej interpretacje mogą Państwo znaleźć na stronie Ministerstwa Finansów, pod linkiem: https://eureka.mf.gov.pl/.
Dziękujemy za zapoznanie się z powyższymi informacjami. W razie dodatkowych pytań prosimy o kontakt z Kancelarią: telefoniczny (22 627-53-40) lub za pośrednictwem adresu email: kancelaria@poznanska23.pl
Zachęcamy Państwa również do polubienia profilu Kancelarii na