Zwolnienie z podatku zakupu pierwszego mieszkania lub domu

Sprzedaż nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym w budowie (stan surowy otwarty lub zamknięty, stan deweloperski), przed formalnym przyjęciem do użytkowania, zgodnie z przepisami prawa budowlanego nie korzysta ze zwolnienia z podatku, a w przypadku gdy kupujący posiada już taką nieruchomość, nie jest to przeszkodą do skorzystania ze zwolnienia.
W interpretacji z dnia 11 marca 2024 r. 0111-KDIB2-2.4014.12.2024.1.KK Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, iż aby skorzystać ze zwolnienia zawartego w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie mogło wnioskodawcy i jego żonie przysługiwać żadne z praw ani udział w prawie wskazanym w treści tego przepisu. Przed dniem nabycia lokalu mieszkalnego wnioskodawca został właścicielem nieruchomości rolnej, której częścią składową jest budynek mieszkalny, murowany, piętrowy w stanie surowym zamkniętym, który nie ma odbioru i nadanego numeru. Zdaniem organu, jeżeli na nieruchomości rolnej będącej własnością wnioskodawcy (później współwłasnością) znajdował się wyłącznie budynek w stanie surowym zamkniętym, w którym nie można było – zgodnie z odrębnymi przepisami – zamieszkać, to w takiej sytuacji przy zawieraniu umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego wnioskodawca mógł skorzystać ze zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych określonego w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, o ile w istocie oprócz ww. nieruchomości rolnej zabudowanej budynkiem w stanie surowym zamkniętym na tej nieruchomości usytuowany był jeszcze wybudowany już budynek mieszkalny. Podobne stanowisko organ zajmował w innych interpretacjach (znak: 0111-KDIB2-3.4014.346.2023.1.AD, 0111-KDIB2-3.4014.510.2023.3.BZ). Zdaniem organu, umowa sprzedaży, której przedmiotem jest budynek, co do którego nie uzyskano pozwolenia na użytkowanie lub nie złożono zawiadomienia o zakończeniu budowy (zgodnie z Prawem budowlanym) nie podlega zwolnieniu, o którym mowa w powołanym powyżej przepisie. Skoro wnioskodawcy nabyli nieruchomość gruntową wraz z prawem własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego w stanie surowym otwartym, to wnioskodawcy nie mogli skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Podobnie, w przypadku budynku w stanie deweloperskim (który na dzień zakupu był w stanie deweloperskim, czyli wykonane były prace konstrukcyjne, elewacyjne, dachowe, ale nie posiadał jeszcze wykończenia wewnętrznego (budynek mieszkalny w trakcie budowy nie oddany do użytku). Inne interpretacje potwierdzające konieczność oddania budynku do użytkowania: 0111-KDIB2-2.4014.288.2023.2.DR, 0111-KDIB2-3.4014.449.2023.2.JKU), 0111-KDIB2 3.4014.486.2023.1.BZ, 0111-KDIB2-3.4014.434.2023.2.JKU, 0111-KDIB2-2.4014.257.2023.1.DR, 0111-KDIB2-2.4014.296.2023.1.KK, 0111-KDIB2-3.4014.451.2023.2.AD, 0111-KDIB2-2.4014.245.2023.2.DR, 0111-KDIB2-3.4014.441.2023.2.AD, 0111-KDIB2-2.4014.207.2023.2.MM, 0111-KDIB2-2.4014.240.2023.1.MM, 0111-KDIB2-2.4014.233.2023.1.MM, 0111-KDIB2-3.4014.351.2023.3.BZ, 0111-KDIB2-3.4014.365.2023.2.ASZ, 0111-KDIB2-3.4014.314.2023.1.JKU.

Dla uznania, iż budynek utracił charakter mieszkalny ma znaczenie nie tylko jego stan techniczny uniemożliwiający korzystanie z niego w celach mieszkaniowych, ale konieczne jest jeszcze uzyskanie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę budynku bądź decyzji zakazującej jego użytkowanie wydane zgodnie z przepisami prawa budowlanego.
W interpretacji podatkowej z dnia 12 kwietnia 2024 r. (0111-KDIB2-2.4014.3.2024.2.DR), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej organ wyjaśnił pojęcie budynku mieszkalnego jednorodzinnego. Organ podatkowy wyjaśnił, iż budynek mieszkalny jednorodzinny to budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku. Organ wyjaśnił, iż w doktrynie przyjmuje się, że w świetle wyżej przedstawionych definicji, warunkiem uznania budynku za mieszkalny jednorodzinny, jest przede wszystkim to, aby służył on zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych i stanowił konstrukcyjnie samodzielną całość. Następnie organ stwierdził, iż w celu ustalenia czy budynek mieszkalny faktycznie nie może służyć zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych nie można opierać się jedynie na subiektywnej opinii wyrażonej w opisie sprawy, tj. przez stwierdzenie, że budynek nie nadaje się do zamieszkania, ale należy ustalić czy w okresie posiadania budynek nie służył lub nie mógł służyć zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, tj. czy była wydana decyzja organu nadzoru budowlanego nakazująca rozbiórkę tego budynku lub zakazująca jego użytkowanie i czy przez cały okres posiadania tego budynku był on objęty powyższymi decyzjami organu nadzoru budowlanego. Skoro więc, w stosunku do nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, której jest wnioskodawca jest współwłaścicielem – nie została wydana decyzja organu nadzoru budowlanego o zakazie użytkowania budynku lub decyzja nakazująca rozbiórkę tego obiektu – to należy uznać, że zgodnie z ww. przepisami, budynek ten stanowi budynek służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych. Podobnie co do konieczności uzyskania decyzji organu budowlanego organ uznał w interpretacjach znak: 0111-KDIB2-3.4014.9.2024.2.JKU, 0111-KDIB2-2.4014.26.2024.3.MM, 0111-KDIB2-3.4014.12.2024.3.AD.

Sprzedaż nieruchomości zabudowanej domem letniskowym nie korzysta ze zwolnienia z podatku, a w przypadku, gdy kupujący posiada już taką nieruchomość, nie jest to przeszkodą do skorzystania ze zwolnienia z podatku.
W jednej z interpretacji organ podatkowy uznał, że podlega zwolnieniu z podatku sprzedaż nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym na rzecz kupującego, który jest już właścicielem nieruchomości zabudowanej domem letniskowym. Organ, na podstawie definicji z art. 3 pkt 2 i 2a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane wywiódł, iż budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym jest budynek w stanie umożliwiającym jego normalne użytkowanie i tym samym służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, zaś nie ma prawnej definicji domku letniskowego jednakże, z art. 29 ust. 1 pkt 16 ustawy – Prawo budowlane oraz z przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2022 r. poz. 1225) wynika, że budynek rekreacji indywidualnej to budynek przeznaczony do okresowego wypoczynku. Dodatkowo w ww. ustawie – Prawo budowlane, w załączniku „Kategoria obiektów budowlanych” domki letniskowe znajdują się w innej kategorii niż budynki mieszkalne jednorodzinne. Organ, mając na uwadze powyższe, uznał, iż skoro w przedmiotowej sprawie własnością jest wyłącznie budynek, w którym nie można zaspokajać potrzeb mieszkaniowych, bo jest on tylko do wykorzystania latem – przy zawieraniu umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego (zakupie mieszkania) możliwe było zastosowanie zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych określonego w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym pobranie podatku przez notariusza było bezpodstawne.

Sprzedaż nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym oraz budynkami o innym przeznaczeniu korzysta ze zwolnienia z podatku, jeżeli stanowią one część składową tego gruntu, a w przypadku gdy kupujący posiada już taką nieruchomość, jest to przeszkodą do skorzystania ze zwolnienia z podatku.

W interpretacji z dnia 28 marca 2024 roku (0111-KDIB2-2.4014.62.2024.1.KK) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zauważył, że zwolnieniem od podatku od czynności cywilnoprawnych objęta jest także sprzedaż gruntu zabudowanego budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym wraz np. z garażem lub budynkiem gospodarczym, jeżeli stanowią one część składową tego gruntu. Funkcjonalne powiązanie budynku mieszkalnego jednorodzinnego, np. z garażem lub budynkiem gospodarczym, powinno także skutkować zwolnieniem podatkowym, gdy przedmiotem sprzedaży jest budynek mieszkalny związany z gruntem, którego częścią składową jest budynek gospodarczy oraz garaż. Organ zauważył, iż zwolnieniu z art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podlega sprzedaż nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym oraz innymi budynkami (np. garażem, pomieszczeniami gospodarczymi), o ile stanowią one część składową gruntu w ramach jednej działki ewidencyjnej. W przypadku nabycia nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym oraz budynkami gospodarczymi stanowiącymi garaż i wiatę, a budynek mieszkalny i budynki gospodarcze (garaż i wiata) stanowią część składową gruntu w ramach jednej działki ewidencyjnej, to w takiej sytuacji można skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w stosunku do całego przedmiotu sprzedaży. Podobnie w interpretacji 0111-KDIB2-3.4014.535.2023.2.JS, 0111-KDIB2-3.4014.491.2023.2.ASZ.

Ad. 6 Dziedziczenie kilku nieruchomości w różnych udziałach, jeżeli wysokość udziałów we współwłasności nabytych w drodze dziedziczenia nie przekracza 50% w każdej z tych nieruchomości, korzysta ze zwolnienia.

W interpretacji podatkowej z dnia 19 marca 2024 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 0111-KDIB2-2.4014.21.2024.1.KK wnioskodawca wyjaśnił, iż wnioskodawca posiada udziały w kilku nieruchomościach nabytych w spadku po zmarłym ojcu w 1/3 części lub w 1/6 części (wraz z dwoma członkami rodziny). W każdym budynku oddzielenie udział wnioskodawcy nie przekracza 50%. Oran wyjaśnił, iż każdy z ww. udziałów należy ocenić indywidualnie. Dla skorzystania ze zwolnienia przewidzianego w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, udział w każdym budynku (lokalu) mieszkalnym musi zostać nabyty w drodze dziedziczenia i w każdym z nich nie może być wyższy niż 50%. Organ podkreślił, że w przypadku, gdy nieruchomość nabywana jest na współwłasność, to każdy z kupujących (np. małżonkowie) musi spełniać warunek nieposiadania wcześniej nieruchomości lub udziału w niej, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia. Zatem mając na uwadze fakt, że wnioskodawca posiada udziały w kilku nieruchomościach (w 1/3 części lub 1/6 części) a udziały te zostały nabyte przez wnioskodawcę w drodze dziedziczenia, w przedmiotowej sprawie znajdzie zastosowanie przepis art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Wnioskodawca nie będzie zatem zobowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu zakupu lokalu mieszkalnego o ile małżonek wnioskodawcy również spełnia wymogi określone w art. 9 pkt 17 ww. ustawy. Podobnie w 0111-KDIB2-3.4014.495.2023.1.AD, 0111-KDIB2-3.4014.444.2023.1.ASZ, 0111-KDIB2-2.4014.211.2023.2.PB.

W przypadku gdy kupujący jest już współwłaścicielem innej nieruchomości lub przysługuje mu prawo do innego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu sprzedaż będzie zwolniona z podatku tylko wówczas, gdy przysługujący mu udział w tej nieruchomości bądź prawie nie przekracza 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia. Sprzedaż nie będzie zwolniona, jeżeli nabycie udziału w nieruchomości bądź prawie nastąpiło w drodze działu spadku. Jeżeli po nabyciu spadku dokonano działu spadku zwolnienie będzie przysługiwało tylko wówczas, gdy po dziale spadku kupującemu będzie przysługiwał udział w nieruchomości bądź prawie nie większy niż przysługiwał mu w wyniku dziedziczenia.

W interpretacji z dnia 4 kwietnia 2024 roku (0111-KDIB2-3.4014.74.2024.2.AD), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że w przypadku, gdy nabycie udziału w innym mieszkaniu wynoszącego łącznie mniej niż 50%, następuje częściowo w drodze dziedziczenia (1/6 udziału) a częściowo z późniejszego działu spadku (1/6 udziału), wyłączone jest zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych. Organ uznał, że co do zasady dział spadku jest formą nowego nabycia tylko wówczas, gdy – w wyniku tego działu – podatnik otrzymuje składniki majątkowe, których wartość po dokonanym podziale przekracza wartość udziału, jaki pierwotnie mu przysługiwał. Z treści wniosku o wydanie interpretacji wynikało, że wnioskodawca nabyła udział w prawie własności lokalu mieszkalnego wynoszący 1/6 w drodze dziedziczenia, a następnie w wyniku działu spadku nabyła 1/3 udziału w ww. mieszkaniu. A zatem, w wyniku działu spadku wnioskodawca nabyła udział większy niż przysługiwał jej w drodze dziedziczenia. Tym samym, organ uznał, że wnioskodawca udział w prawie własności mieszkania zarówno w drodze dziedziczenia (1/6 udziału) jak i działu spadku (1/6 udziału) – w wyniku czego łącznie otrzymała Pani 1/3 udziału w ww. mieszkaniu. W przypadku kupującego, który posiadał udział w prawie do lokalu mieszkalnego, zwolnienie przysługuje tylko w przypadku nabycia tego udziału do wysokości 50% i wyłącznie tytułem dziedziczenia. Wnioskodawca, co prawa, nabyła udział w dopuszczalnej wysokości (tj. 1/3), jednakże część tego udziału wnioskodawca nabyła tytułem dziedziczenia, a część tytułem działu spadku. Zatem w takiej sytuacji nie mogła Pani skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
W innej interpretacji (0111-KDIB2-2.4014.3.2024.2.DR), organ uznał, że jeżeli w wyniku działu spadku wartość rynkowa majątku, który nabywca otrzymał nie przekraczała wartości udziału, jaki przysługiwał mu w całej masie spadkowej, nie stanowi to wyłączenia ze zwolnienia od podatku.

W interpretacji z dnia 15 listopada 2023 r., 0111-KDIB2-3.4014.353.2023.1.BD, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, iż z treści art. 9 pkt 17 ustawy wynika, że nie ma znaczenia, że mieszkanie, którego wnioskodawca jest bądź był właścicielem znajduje się na terenie Ukrainy. Warunkiem do korzystania z ww. zwolnienia jest to, żeby kupującemu w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z wymienionych w przepisie praw ani udział w tych prawach z wyjątkiem udziału, który nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia. Wnioskodawca nie spełniał powyższych warunków. W momencie zakupu na rynku wtórnym lokalu mieszkalnego w Polsce, wnioskodawca posiada (bądź posiadał) już prawo do lokalu mieszkalnego znajdującego się na terenie Ukrainy. W takiej sytuacji, wnioskodawca nie będzie mógł skorzystać z ww. zwolnienia przy zakupie lokalu mieszkalnego w Polsce.
Więcej informacji o przetwarzaniu Państwa danych osobowych znajdą Państwo w dziale Dokumenty do pobrania na dole strony.

W interpretacji z dnia 3 kwietnia 2024 roku, 0111-KDIB2-3.4014.68.2024.2.ASZ, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, iż w przypadku, gdy nieruchomość nabywana jest na współwłasność, to każdy z kupujących (małżonkowie, rodzice z dzieckiem, rodzeństwo, osoby obce) musi spełniać warunek nieposiadania wcześniej nieruchomości lub udziału w niej, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia. Podobnie w interpretacjach: 0111-KDIB2-2.4014.300.2023.1.PB. Podobnie, co do obowiązku spełniania wymogów do zwolnienia przez wszystkich kupujących organ wypowiadał się w interpretacjach: 0111-KDIB2-3.4014.495.2023.1.AD, 0111-KDIB2-2.4014.255.2023.1.DR., 0111-KDIB2-2.4014.224.2023.1.DR, 0111-KDIB2-2.4014.225.2023.1.DR, 0111-KDIB2-2.4014.203.2023.1.PB.

W Interpretacji z dnia 2 kwietnia 2024 r. znak 0111-KDIB2-3.4014.87.2024.2.BZ, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, iż w przypadku gdy kupujący jest właścicielem lokalu mieszkalnego,
w którym to udział nabył w inny sposób, niż w drodze dziedziczenia i chciałby odkupić dalsze udziały w tym lokalu od innego współwłaściciela, przy dokupieniu dodatkowego udziału w lokalu sprzedaż nie będzie zwolniona z podatku. Uzasadniając swoje stanowisko organ podniósł, iż kupujący nie może być właścicielem lokalu mieszkalnego (czy też innej substancji mieszkaniowej, np. budynku czy spółdzielczego własnościowego prawa), za wyjątkiem nabycia udziału nieprzekraczającego 50% na podstawie dziedziczenia. W przedmiotowej sprawie dotychczasowy udział w lokalu kupujący nabył w drodze kupna, a nie dziedziczenia, a zatem zwolnienie nie przysługuje. W innej interpretacji (0111-KDIB2-2.4014.33.2024.1.KK) organ zajął stanowisko, iż zwolnienie od podatku przysługuje tylko w przypadku zakupu całego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, a nie jedynie udziału we wspólności takiego prawa. Rozstrzygnięcie to zapadło na gruncie stanu faktycznego, gdzie wnioskodawca nabył w drodze dziedziczenia udział w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu wynoszący ½ części i zamierzał odkupić dalszy udział ½ części od innego spadkobiercy po tym samym zmarłym. Podobnie stanowisko organ wyraził w interpretacji 0111-KDIB2-3.4014.460.2023.1.JKU, 0111-KDIB2-2.4014.263.2023.1.DR. Jednakże, w przypadku gdy dwie lub kilka osób w jednej transakcji nabywa w udziałach, które łącznie dają 100% udziałów nie wyłącza to zwolnienia od podatku (por. 0111-KDIB2-3.4014.553.2023.1.AD), 0111-KDIB2-2.4014.275.2023.1.MM, 0111-KDIB2 3.4014.490.2023.1.AD, 0111-KDIB2-3.4014.311.2023.2.JKU, 0111-KDIB2-3.4014.320.2023.1.AD, Podobnie, gdy to sprzedający są współwłaścicielami nieruchomości w udziałach (np. interpretacja 0111-KDIB2-3.4014.488.2023.1.JKU).